Bursa Vertigo | Dr. Ebru Parlayan

Vertigo Nedir?

Vertigo, Latince "dönmek" fiilinden gelir ve denge sisteminde yaşanan bir sorun nedeniyle meydana gelen baş dönmesidir. Vertigo'yu hastalar, etrafın kendi çevresinde veya kendisinin etraftakilerin çevresinde dönmesi olarak tarif ederler. Eğer dönme olmadan sadece bir sersemlik varsa bunu Vertigo'dan çok dizziness (sersemlik) olarak tanımlamak daha doğru olacaktır.

Vertigo şikayeti, hastaların günlük aktivitelerini yapamayacağı hatta gözlerini açamayacağı kadar şiddetli olabileceği gibi sadece zaman zaman olan kayma hissi, göz kararması şeklinde hafifte olabilir.

VERTİGO LABORATUVARI

Videonistagmografi (VNG)

Vertigo nistagmusa neden olur.
VNG vertigo esnasında ortaya çıkan nistagmusun kaydedilmesine dayalı bir grup testten oluşur.
VNG testinde hastaya üzerinde infrared kamera bulunan bir gözlük taktırılır.
Bu gözlük sayesinde hastanın istirahat halinde iken ve çeşitli görsel uyaranlar sırasındaki göz hareketleri takip edilir ve bilgisayar ortamına kaydedilir.
Daha sonra elde edilen bilgiler analiz edilerek veriler raporlanır.

VNG TESTİNİN VERTİGO HASTALIĞI TEŞHİSİNDEKİ ÖNEMİ

VNG testi baş dönmesi periferik kaynaklı mı yoksa santral kaynaklı mı sorusuna yanıt verir.
VNG özellikle BPPV (Benign paroksismal pozisyonel vertigo) tanısında önemli bir testtir.
Hastaya oturur ve yatar pozisyonlarda yapılan manevralar esnasında; hastanın göz hareketlerinden alınan kamera kayıtları hastada BPPV olup olmadığı, BPPV var ise problemin hangi iç kulakta yarım daire kanalında olduğu hakkında bilgi verir.
Değerlendirme sonrasında hangi iç kulak yarım daire kanalında problem saptanırsa ona yönelik yapılan özel manevralar ile baş dönmesi kısa sürede ortadan kalkar.

Video Head Impulse Test (vHIT)

İç kulakta bulunan yarım daire kanalları, vücudun her bir pozisyonunda bir su terazisi gibi hareket ederek beyine uyarılar gönderir ve vücudun kaslarını ve duruşunu düzenleyerek dengede tutar.
Video head impulse testin en önemli özelliği, her bir kulakta üçer tane bulunan yarım daire kanallarını ayrı ayrı değerlendirme ve analiz imkanı sağlamasıdır.
Test için hastaya üzerinde göz hareketlerinin kaydını yapan kamera bulunan bir gözlük takılır.
Hasta sabit bir noktaya bakarken yaptırılan baş hareketleri esnasında oluşan göz hareketleri kamera aracılığı ile bilgisayar ortamına aktarılır ve analiz edilir.

Kalorik Test

Kalorik test, iç kulakta ısı değişikliği yaratılarak yapılan vestibüler sistemi değerlendirme yöntemidir.
Vücut ısısından en az 7 derece artı veya eksi ısı dış kulak yoluna verilerek yapılır.
Amaç endolenfatik sistemi uyararak hastada nistagmus yaratmak ve sistemin çalışmasını değerlendirmektir.
VHIT yüksek frekans reseptör hücrelerini değerlendirirken kalorik test düşük frekans hücrelerini ölçer. Böylelikle Kalorik test VHIT ile birlikte bir birini tamamlayarak vestibüler sistem hakkında ayrıntılı bilgi sağlamaktadır.
Su ve hava ile yapılabilir.
Muayenehanemizde hasta için çok daha konforlu olan hava kalorik testi yapılmaktadır.

VERTİGO NEDENLERİ NELERDİR?

Vertigo, oluşma kaynağına göre Periferik (iç kulak kaynaklı) ve Santral (beyin kaynaklı) vertigo olarak ikiye ayrılır.

1. PERİFERİK VERTİGO

Periferik Vertigo'nun nedeni, iç kulak denge organlarında meydana gelen bozukluktur. İç kulak kaynaklı Vertigo'nun en önemli sebepleri şu hastalıklardır:

Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV): Baş dönmesinin en sık sebeplerindendir. İç kulak yarım daire kanallarında yapışık olan kalsiyum karbonat kristalleri (otolit) yarım daire kanalları içerisine kaçar. Bu durum, baş hareketleriyle tetiklenen şiddetli baş dönmesine neden olur. Kristallerin hangi kanala kaçtığının tespiti sonrasında yapılan özel manevralar (örneğin, Epley manevrası) ile hızlıca iyileşme sağlanır.
Meniere Hastalığı: İç kulakta bulunan sıvı basıncının artmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Baş dönmesi, kulak çınlaması, işitme kaybı ve dolgunluk hissi ile karakterizedir. Ataklar halinde görülür ve erken tedavi ile işitme kaybı riski azaltılabilir.
Vestibüler Nörit: Denge sinirinde viral enfeksiyon (genellikle Herpes simpleks virüsü) nedeniyle oluşur. Şiddetli baş dönmesi, bulantı ve kusma eşlik eder. Baş dönmesi ilk günlerde çok şiddetlidir ve zamanla azalır ancak dengenin tam olarak düzelmesi haftalar veya aylar sürebilir.
Kulakta Perilenf Fistülü: Ani basınç değişimleri (uçak inişi, dalma, kafa travması gibi) sonucu orta ve iç kulağı ayıran zarlarda yırtık oluşur. Bu durum, iç kulak sıvısının orta kulağa sızmasına neden olur. Genellikle kendiliğinden iyileşir ancak iyileşmeyen durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
İç Kulağı Etkileyen Travma ve İlaçlar: Bazı antibiyotikler, kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar veya iç kulağa zarar veren travmalar da Periferik Vertigo'ya neden olabilir.

2. SANTRAL VERTİGO

Santral Vertigo, beyindeki denge merkezlerindeki sorunlardan kaynaklanır. Baş dönmesine ek olarak; konuşma bozukluğu, görme problemleri, yutma güçlüğü ve baş ağrısı gibi bulgular da görülebilir. Santral Vertigo'nun başlıca nedenleri şunlardır:

Beyincik Etkilenmesi (Serebellar Vertigo): Beyincikteki denge merkezini besleyen damarlarda tıkanıklık, kanama veya diğer patolojik durumlar baş dönmesine neden olur.
Vertiginöz Migren: Migren hastalarında baş dönmesi, baş ağrısına eşlik edebilir veya baş ağrısı olmadan da görülebilir. Şiddetli baş dönmesinden hafif dengesizlik hissine kadar değişen semptomlara yol açar.
Vertebrobaziller Yetmezlik: Beyin sapı ve beyinciği besleyen damarlardaki kan akımının azalmasına bağlı olarak gelişir.
Multipl Skleroz (MS): Santral sinir sistemindeki hasara bağlı olarak baş dönmesi ve diğer nörolojik semptomlar ortaya çıkabilir.
Denge Siniri Tümörleri (Serebellopontin Köşe Tümörleri): İşitme ve denge sinirinden kaynaklanan tümörler, yavaş ilerleyen dengesizlik hissi ve işitme kaybına neden olur.
Servikojenik Baş Dönmesi: Boyun omurları ve kaslarındaki sorunlar nedeniyle ortaya çıkan dengesizlik hissi.
Psikiyatrik Hastalıklar: Depresyon, anksiyete bozukluğu, panik atak gibi psikiyatrik durumlar da vertigo benzeri semptomlara neden olabilir.
Polinöropati: Şeker hastalığı gibi nedenlerle ortaya çıkan sinir hasarı, dengesizlik hissine yol açabilir.
Parkinson ve Parkinson Plus Sendromu: Beyindeki denge sistemini etkileyerek dengesizlik ve düşme ataklarına neden olabilir.
Diğer Nedenler: B12 vitamini eksikliği, uzun süreli alkol kullanımı, alerjik reaksiyonlar, ilaç yan etkileri ve bazı epilepsi türleri de baş dönmesine neden olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Vertigo tanısı nasıl konulur?

Önce hastanın hikayesi dinlenir; ardından nörolojik muayene, denge muayenesi ve nistagmus muayenesi (tercihen VNG cihazı veya frenzel gözlüğü eşliğinde) yapılır. Ardından gerekli ileri tetkikler planlanır. Diğer Vertigo testleri (VNG testleri, Kalorik Test, VHIT gibi) Beyin MR, beyin damarlarına yönelik inceleme, işitme testi, kan tetkikleri, EEG tetkiklerinden gerekli olanlar istenir ve bunlar değerlendirilerek hastanın tanısı konulur.

Vertigonun tedavisi var mı?

Öncelikle vertigoya sebep olan neden tespit edilmelidir. Sonrasında bu nedene yönelik tedavi planlanmalıdır.

Vertigom var, kesin çözümü var mı?

Eğer vertigoya sebep olan durumunuz tedavi ile tamamen ortadan kalkacak bir durum ise kesin çözüm var, tedavi ile şiddeti azaltılacak bir durum ise bu da kısmi bir çözümdür. Bazı vertigo tiplerinde atakların tekrar yaşanmaması için doktorun uymanız gereken önerileri olacak, bunlara uyduğunuz müddetçe ataklarınız ya gelmeyecek ya da eskisi gibi şiddetli gelmeyecektir.

Vertigo tedavisi için ameliyat gerekir mi?

Nadir durumlarda cerrahi tedavi gerekebilir.

Vestibüler Rehabilitasyon Nedir?

Vertigo sorununu tetikleyebilecek olan vücut hareketlerinin ve diğer özel hareketlerin ve manevraların kullanılarak vestibüler (denge) sistemi bozukluklarının düzeltilmesini ve iyileştirilmesini sağlar.